Fata Morgana – De Efteling (foto: Olivier Dost)

Sprookjes en verhalen. Ze komen in verschillende vormen. Zo kennen we ze als boek, als theaterstuk en als film, elk met zijn eigen stijl en beleving. Er is één vorm die mij als bezoeker en ontwerper blijft fascineren. Het is het domein van ware kunstenaars binnen de grote attractieparken en thematiseringsbedrijven. Al jaren domineert hij de verlanglijstjes van romantici en thrillseekers. Stap in en laat je verwonderen door ‘de Dark Ride’.

Deze indoor attractie vertelt zijn verhaal door bezoekers langs en door verschillende scènes te laten rijden, varen of vliegen. In een absolute duisternis vindt de verteller/ontwerper een haast ongelimiteerde vrijheid om met licht, geluid, geur, temperatuur, projectie, animatronics en interactie de bezoeker volledig onder te dompelen in wat hij of zij beleeft. Gezien de aanhoudende populariteit van deze attractie slaagt men hier al decennia wonderwel in. We staan er graag voor in de rij! Een dark ride mag dan in ontwikkeling en onderhoud een akelig duur ding zijn, hij is bij uitstek dé mogelijkheid om signatuur te geven aan een attractiepark en waardevolle intellectual property (IP) te ontwikkelen. Wat een darkride met sprookjes te maken heeft? Alles en niets, en dat maakt hem juist zo boeiend. Laat me het uitleggen.

Ik neem je mee naar het magische moment dat je als kind werd voorgelezen op de rand van je bed. Storytelling op de drempel van de nacht. Nog even dagdromen voor de vaak. In alle veiligheid dwaalde je als kind aan de hand van de verteller naar verre werelden in lang vervlogen tijden. De vertrouwde stem van vader, moeder, opa of oma creëerde een veilige buffer tussen jou en de soms duistere en angstaanjagende gebeurtenissen; ‘Er was eens (afstand), lang geleden (nog meer afstand), in een land hier ver vandaan (en nóg meer afstand)…’ Het sprookje ontvouwde zich in de veilige verte en dus lieten we haar wereld in alle vertrouwen toe. We hadden immers niets te vrezen. Ok, hou dit beeld vast.

Terug naar het heden. Kom uit je bed en stap in de dark ride. Vanaf nu wordt alles anders! Vergeet die vertrouwde verteller. Anders dan de persoon op de rand van je bed ken je deze verteller niet, en je hebt geen idee wat hij voor je in petto heeft. Je wilt hem wel vertrouwen, maar hoe lukt dat wanneer hij je net heeft opgesloten onder een heupbeugel? Ontsnappen is onmogelijk. Hier is geen ‘Er was eens, lang geleden, in een land hier ver vandaan…’ Hier is alleen maar HIER en NU. Er is geen afstand, je zit er midden in! Je bent één geworden met het verhaal dat via al je zintuigen naar binnen dendert. Niets verhaaltje voor het slapen gaan. De darkride heeft zijn eigen wetten om een verhaal te vertellen. ‘Er was eens’ wordt ‘Er is’. Dit is de ultieme storytelling, grenzeloos griezelen of genieten, het sprookje in 4D. Wow!

Over de hele wereld vergapen zich dagelijks tienduizenden bezoekers aan de dark rides van Disney, Universal en attractieparken als de Efteling. De lijst is lang en indrukwekkend. Zo opende Disney haar eerste Haunted Mansion al in 1969, verschijnt in 2016 in Universal Studios Hollywood alweer de derde editie van Harry Potter, en belooft het aangekondigde ‘Symbolica’ in De Efteling haar nieuwe Magnum Opus te worden. Er zijn nog eindeloos veel verhalen te vertellen en gezien de technische ontwikkelingen valt er nog eindeloos veel moois te ontdekken. Dus waar wacht je nog op? Enjoy the ride!